معنای چلنیوم:
کلمه چنلیوم از ترکیب دو کلمه Channel + Aluminum به معنی کانال آلومینیومی بدست آمده است و در زبان فارسی عامیانه در کشور ما اصطلاحاً به آن چلنیوم گفته میشود. Channel به معنی کانال و یا جسمی U شکل میباشد چون حروف فارسی، لاتین و یا اشکال دیگر، بعد از چسباندن نوار لبه به کناره های آنها شکل U مانند می گیرند.
تاریخچه چلنیوم:
در سال ۲۰۰۰ میلادی شرکت اسپانیایی MCI با استفاده از فلز آلومینیوم و روش فرآوری نوین موفق به ابداع و تولید محصول جدیدی به شکل ورق هایی با سطح آیینه به گونه ای که در ظاهر مانند آلیاژ استیل به نظر میرسند گردید. این محصول در ابتدا با نام چنلیوم (چلنیوم) Channelume معروف شد و بر سر زبان ها افتاد اما از سال ۲۰۰۰ میلادی نام Channelume به ALURAPID تغییر یافت.
ویژگی ها:
چلنیوم (چنلیوم) یکی از انواع حروف برجسته بوده که چند سالی از ورود آن به بازار نمی گذرد در حال حاضر یکی از زیباترین و پرمصرف ترین نوع تابلو میباشد که زیبایی و تنوع رنگ و اندازه آن موجب شده خواهان بیشتری نسبت به سایر حروف برجسته پیدا کند . این نوع تابلو ها در رنگ ها و اندازه های مختلف عرضه میگردد که قابلیت روشنایی نیز دارد.
این محصول از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده و در برابر نور آفتاب، گرما و سرما مقاومت کرده و تغییر شکل و رنگ نخواهد داد و از لحاظ زیبایی جلوه خاصی به تابلوها میدهد. از محاسن دیگر لبه چلنیوم، نوار اسفنجی گردگیر آن میباشد که شرکت سازنده آن را به خوبی طراحی و در نظر گرفته است که مانع ورود گرد و غبار و آب به داخل حروف می شود.
لبه چلنیوم دارای یک روکش محافظ نایلونی بوده که تا زمان ساخت و نصب حروف بر روی قسمت براق خواهد ماند و مانع از ایجاد خط و خش بروی چلنیوم می شود و در پایان کار توسط نصاب به راحتی قابل جدا شدن می باشد. نکته لازم به ذکر این است که این روکش محافظ بعد از نصب حتما باید جدا شود در غیر اینصورت پس از چند روز قرار گرفتن در برابر نور آفتاب دیگر از چلنیوم جدا نخواهد شد.
چلنیوم در سایزهای ۷ و۹ و ۱۱ سانتیمتر با رنگهای جیوه ای (نقره ای) ،میرور (طلایی) و مشکی در بازار موجود میباشد.
تفاوت بین جنس چینی و اصل:
متاسفانه بین جنس چینی و اصلی آن تفاوت های چشم گیری وجود دارد.
لبه چلنیوم های اصلی ضخیم میباشد و حروف ساخته شده بعد از ساخت از استحکام خوبی برخوردار می شود، مخصوصا حروف درشت و بزرگ، به همین دلیل است که تابلوسازهای با تجربه برای ساخت حروف بزرگ حتما از لبه های اصلی استفاده می نمایند.
رنگ لبه های چلنیوم اصلی در برابر نور آفتاب و تغییرات جوی در طی سالیان ثابت بوده و تغییر رنگ نداده و همیشه براق خواهد بود؛ ولی لبه های چینی نازک میباشد و این نازکی در بعضی از مارک ها به حدی می باشد که با کوچکترین فشار تغییر حالت می دهند و یا سوراخ می شوند، در عوض برای سازنده حروف، کار کردن با آن بسیار آسان می باشد و از این لبه ها برای ساخت حروف کوچک می توان استفاده کرد.
یک نوع از چلنیوم بنام لترمکس (lettermax) نیز در بازار موجود می باشد که فرق آن با دیگر لبه ها این است که در روی لبه محصول، حدود ۱ سانتیمتر فضایی تعبیه شده که علاوه بر سطح حروف از این قسمت نیز نور دیده میشود و زیبایی خاصی به حروف لترمکس میدهد.
جنس تابلو:
چلنیوم نوعی آلیاژ می باشد که در مقابل عوامل جوی محیطی بسیار مقاوم بوده و به راحتی در مقابل آفتاب و یا بارندگی باران، رنگ خود را از دست نمی دهد. رویه حروف چلنیوم از جنس پلکسی گلس ساخت کشور تایوان می باشد که در انواع رنگ های مختلف موجود و با انتخاب مشتریان در حروف چلنیوم استفاده می شود . برای اینکه نصب این تابلوها تمیز و شیک باشد از یک زیره به عنوان مثال از ورقهای PVC استفاده میشود که لامپهایی که برای روشنایی تابلو استفاده می شود نیز بر روی این ورق ها نصب میگردد .
رنگ و اندازه:
رنگ و اندازه لبه چلنیوم با توجه به مارک های متعددی که وجود دارد، متفاوت است ولی اصلی ترین و معروفترین لبه چلنیوم با مارک تجاری آلوراپید (AluRapid) شناخته شده که در ۱۴ رنگ و در اندازه های ۹ سانت ، ۱۱ سانت و ۱۴سانت موجود می باشد. بیشترین رنگهای استفاده شده در کشورمان رنگ های استیل (نقره ای)، مشکی و طلایی و بیشترین اندازه لبه چلنیوم استفاده شده ۹ سانت و درصد خیلی کمی ۱۱ سانت می باشد.
انواع دیگر چلنیوم با مارک های دیگری نیز وجود دارند که هرکدام مزیت خاص خود را دارد. به عنوان مثال برای حروف چلنیوم با قطر های کم (حروف ریز) به دلیل مشکلات ساخت از لبه ۷ سانت نیز استفاده می شود.
روشنایی تابلو:
داخل حروف چلنیوم از لامپهای SMD و LED استفاده می شود. SMD بدلیل پر نور بودن و همینطور ضد آب بودن مناسب تر از LED می باشد. از مهم ترین قسمت های تابلو، نور آن می باشد که باید دقت بیشتری در هنگام نورپردازی شود. مصرف پایین برق، پخش مناسب نور، خاموشی کمتر، نصب آسان و … مزیتهای لامپ SMD نسبت به لامپای LED هستند. منبع تغذیه مورد استفاده این لامپها ترانس 12 ولت می باشد.
Plexi Glass در رنگ های مختلف
پلکسی نوعی پلاستیک می باشد که ظاهری شبیه شیشه با مقاومت بیشتر دارد و در رنگ ها و جنس های مختلف موجود می باشد. برش پلکسی ها با دستگاه برش لیزری انجام می گیرد.
پس از اینکه طرح مورد نظر توسط دستگاه لیزر شد نوبت به چسباندن لبه چلنیوم به پلکسی می رسد.
در تابلوسازی هایی که از دستگاه چلنیوم ساز استفاده می کنند، مراحل خم کردن، قوس و شیار بر روی لبه چلنیوم، توسط دستگاه به صورت کامپیوتری طبق فایل طراحی شده انجام می پذیرد که خالی از اشکال هم نیست، چون این دستگاه توسط اروپایی ها برای فونت لاتین طراحی و ساخته شده نه برای فونت فارسی، به همین دلیل در بعضی از موارد اشکالاتی وجود دارد، حتی میتوان گفت که بعضی از این دستگاه ها در طی مراحل ساخت بر روی لبه چلنیوم خط و خش نیز ایجاد میکنند.
در تابلوسازی هایی که مجهز به این دستگاه ها نمی باشند مراحل خم کردن قوس و شیارها توسط استاد کار ماهر انجام می گیرد.
پس از آماده شدن لبه حروف و لبه چلنیوم آن را بر روی میز آهنی با آهنرباهای مخصوص ثابت و جذب یکدیگر می کنند و با چسب ۱۲۳ و اسپری لبه چلنیوم را به پلکسی میچسبانند.
پس از ساخت حروف چلنیوم نوبت به زیر سازی این حروف می رسد که برای اینکار از ورقهای پی وی سی pvc با ضخامت ۸ تا ۱۰ میلی متر استفاده می شود که ابعاد این ورق ۱۲۰ در ۲۴۰ سانتی متر می باشد. این ورقها در مقابل آب، آفتاب، گرما و سرما مقاوم بوده و تغییر حالت نخواهند داد و به همین منظور جهت زیرسازی حروف چلنیوم بسیار کاربرد دارند.
حروف چلنیوم ساخته شده بر روی ورق پی وی سی قرار گرفته و دور آن را خط کشی می نمایند و توسط اره برقی برش خورده به نحوی که در داخل چلنیوم زیر نوار گردگیر به راحتی قرار بگیرد .
برای قسمت روشنایی داخل چلنیوم از اس ام دی SMD استفاده میشود:
تا قبل از دهه هشتاد در کشور ما لامپ های نئون بصورت فراوان پشت شیشه مغازه ها، فروشگاه ها و یا داخل حروف نئون پلاستیک استفاده می شد که درعین نور زیاد و زیبایی و جلب توجه، بسیار ترد و شکننده بودند و با کوچکترین ضربه شکسته و گاز آن خالی می شد.
لامپ های نئون از ترانس های هسته ای با ولتاژ های بالا تغذیه می شدند که معمولا بر اثر شوک دادن قسمت الکترود به بدنه نئون و یا فلزات اطراف باعث شکستن خود لامپ میشد و یا در زمان بارندگی و یا تماس با آب بازهم باعث شوک دادن و اتصالی در قسمت الکترود می شد و در کل اگر داخل حروف نئون پلاستیک استفاده می شد بسیار مشکل ساز بوده و مدام باید مورد سرویس و تعمیرات قرار میگرفت و در بعضی موارد این اتصالی ها باعث آتش سوزی نیز می شد.
در اوایل دهه هشتاد لامپ های ال ای دی LED وارد صنعت تبلیغات و مخصوصا تابلوسازی شدند. ال ای دی های شاخه ای، جای لامپ های نئون داخل حروف پلاستیک را گرفتند، در ابتدا این ال ای دی های شاخه ای، به ظاهر بهتر از لامپ نئون به نظر می رسیدند، ولی خالی از اشکال نبودند چون هم ضد آب نبودند و هم بر روی پلکسی حروف، نقاط نورانی پر رنگ ایجاد می کردند.
پس از آن ال ای دی های بلوکی پنج لامپ و سه لامپ، جای ال ای دی های شاخه ای را گرفت که این محصولات، مشکل آب و نقاط نورانی را بر طرف کرد، ولی نور این ال ای دی ها همچنان رضایت بخش نبود.
پس از آن شرکت های چینی ال ای دی های جدیدی بنام اس ام دی (SMD) تولید و روانه بازار کردند که می توان گفت یک شاهکار در زمینه ایجاد نور دلخواه داخل حروف بود. اس ام دی ها دارای شدت نور فوق العاده و طول عمر بالا بوده و رزین روی بلوک های آن مقاوم و ضد آب می باشد و نصب آنها بر روی پی وی سی (PVC) بسیار آسان و سریع صورت می گیرد.
نمونه ای از لامپ های SMD
لامپ های اس ام دی (SMD) موجود در بازار دارای نمونه های کره ای نیز می باشند که از کیفیت بالایی برخوردار بوده و در عین حال قیمت بالاتری نیز دارند.
لازم به ذکر است که منبع تغذیه اس ام دی ها، ترانس های ۱۲ ولت بوده و مصرف آنها به مراتب کمتر از ترانس های هسته ای با ولتاژ بالا می باشد و به همین دلیل اگر سیم کشی و تقسیم آمپر به صورت صحیح انجام شود، دیگر مشکل حرارت، اتصالی و سوختن نخواهند داشت.
نحوه سیم کشی و تقسیم جریان:
پس از آنکه پی وی سی حروف چلنیوم برش خورد نوبت به چسباندن لامپ های اس ام دی می رسد. ابتدا سطح روی پی وی سی باید کاملا تمیز و پاک شود سپس محافظ چسب پشت اس ام دی ها را جدا کرده و لامپ ها کنار یکدیگر با فواصل بین ۳ ال ۴ سانت چسبانده می شود، تا جایی که تمام سطح PVC را پوشش دهد.
چنانچه فواصل بین SMDها بیشتر از حد معمول شود پس از نصب خواهیم دید که حروف چلنیوم دارای نقاط تاریک و کم رنگ خواهد بود. در این مرحله حروف چلنیوم آماده نصب بوده و باید توسط یک نیروی ماهر و با تجربه بر روی سطح کامپوزیت و یا هر جای دیگر نصب گردد.
مراحل نصب حروف چلنیوم:
ابتدا یک پلات در ابعاد واقعی از متن حروف چلنیوم طبق طرح اولیه تهیه و آن را روی محل مورد نظر نصب می کنیم. سپس PVC چلنیوم را روی طرح قرار داده و با پیچ در جای خود محکم می نماییم. پس از نصب تمام پی وی سی ها، سیم لامپ های اس ام دی را با سوراخ کردن محل های لازم به پشت کار منتقل کرده و مراحل تقسیم جریان انجام میشود، لازم به ذکر است که لامپ های SMD دارای مثبت و منفی بوده و باید تمام سیم های مثبت با هم و سیم های منفی باهم سری شوند. در کل پس از تست روشنایی، حروف بر روی PVC قرار گرفته و با پیچ های کوچک به هم متصل می شوند.
